ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ISRO ਨੇ ਰਚਿਆ ਇਤਿਹਾਸ, XPoSat ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਕੀਤਾ ਲਾਂਚ, ਬਲੈਕ ਹੋਲਸ ਦੀ ਕਰੇਗਾ ਸਟਡੀ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 1 ਜਨਵਰੀ (ਡੇਲੀ ਪੋਸਟ ਪੰਜਾਬੀ)- ਐਕਸ-ਰੇ ਪੋਲਰੀਮੀਟਰ ਸੈਟੇਲਾਈਟ (XPoSat) ਅੱਜ ਯਾਨੀ 1 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 09:10 ਵਜੇ ਸ਼੍ਰੀਹਰੀਕੋਟਾ ਦੇ ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਸਪੇਸ ਸੈਂਟਰ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸਨੂੰ PSLV ਰਾਕੇਟ ਦੁਆਰਾ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪੰਧ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਉਪਗ੍ਰਹਿ X ਕਿਰਣਾਂ ਦਾ ਡਾਟਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰੇਗਾ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਅਤੇ ਨਿਊਟ੍ਰੋਨ ਤਾਰਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰੇਗਾ। 2021 ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਾਸਾ ਦੇ ਇਮੇਜਿੰਗ ਐਕਸ-ਰੇ ਪੋਲੀਰੀਮੈਟਰੀ ਐਕਸਪਲੋਰਰ (IXPE) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪੋਲੈਰੀਮੈਟਰੀ ਮਿਸ਼ਨ ਵੀ ਹੈ।
XPoSat ਕੋਲ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਅਤੇ ਨਿਊਟ੍ਰੋਨ ਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਦੋ ਪੇਲੋਡ, ਪੋਲਕਸ ਅਤੇ ਐਕਸਪੈਕਟ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੁਲਾੜ ਤਕਨੀਕ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਧਰੁਵ ਸਪੇਸ, ਬੇਲਾਟ੍ਰਿਕਸ ਏਰੋਸਪੇਸ, ਟੀਐਮ2 ਸਪੇਸ ਦੇ ਪੇਲੋਡ ਵੀ PSLV ਰਾਕੇਟ ਨਾਲ ਭੇਜੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਰਾਕੇਟ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 10 ਪੇਲੋਡ ਭੇਜੇ ਗਏ ਹਨ। XPoSat ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖਗੋਲ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਰੋਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਲੈਕ ਹੋਲਜ਼, ਨਿਊਟ੍ਰੋਨ ਤਾਰੇ, ਸਰਗਰਮ ਗਲੈਕਟਿਕ ਨਿਊਕਲੀ, ਪਲਸਰ ਵਿੰਡ ਨੇਬੂਲਾ ਆਦਿ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਭੌਤਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਕਾਫ਼ੀ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹੈ।
ਨਾਸਾ ਦਾ ਇਮੇਜਿੰਗ ਐਕਸ-ਰੇ ਪੋਲਰੀਮੈਟਰੀ ਐਕਸਪਲੋਰਰ (IXPE) ਕਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਖਗੋਲੀ ਵਸਤੂਆਂ ਤੋਂ ਐਕਸ-ਰੇ ਦੇ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਨਾਸਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮਿਸ਼ਨ ਹੈ। ਇਹ 9 ਦਸੰਬਰ 2021 ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ 540 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਉੱਪਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। IXPE ਦੇ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਮਾਪਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, NASA ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਕਿਉਂ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ, ਪਲਸਰ ਐਕਸ-ਰੇ ਇੰਨੀਆਂ ਚਮਕਦਾਰ ਕਿਵੇਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਗਲੈਕਸੀਆਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਪਰਮੈਸਿਵ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਊਰਜਾਵਾਨ ਕਣਾਂ ਦੇ ਜੈੱਟ ਕਿੱਥੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
