ਸੰਸਦ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ, ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ
ਦਿੱਲੀ- ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਜਟ ਸੈਸ਼ਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਮੁਰਮੂ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਯਾਨੀ 1 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਠੀਕ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, 31 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਸਦ ਦੇ ਫਲੋਰ ‘ਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ 2024-25 ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਆਓ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਇਸ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ…
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ- 1984 ਸਿੱਖ ਦੰਗਿਆਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਸੱਜਣ ਕੁਮਾਰ ‘ਤੇ ਫੈਸਲਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਅਦਾਲਤ 7 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਸੁਣਾਏਗੀ ਫੈਸਲਾ
ਦੇਸ਼ ਦਾ ਦਾ ਇਕ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੇ 2024-25 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਬਜਟ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਕੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪੈਸਾ ਕਿੱਥੇ ਖਰਚ ਕੀਤਾ। ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਖੇਤਰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਹੜੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ? ਇਹ ਸਾਰੇ ਵੇਰਵੇ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤਰਾਂ: ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ (ਖੇਤੀਬਾੜੀ), ਸੈਕੰਡਰੀ (ਨਿਰਮਾਣ) ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਖੇਤਰ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਲਈ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਕਾਰਡ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਗਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਲਈ ਇੱਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦਾ ਵੀ ਵਰਣਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਪਹਿਲਾ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਕਦੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ?
ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਆਰਥਿਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਮੁੱਖ ਆਰਥਿਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵੀ. ਅਨੰਤ ਨਾਗੇਸ਼ਵਰਨ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ 1950-51 ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਕੁੱਲ ਬਜਟ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਕੇਂਦਰੀ ਬਜਟ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਜਟ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ- ਭਾਜਪਾ ਵਾਲਿਆਂ ਤੇ ਵੀ ਛਾਪਾ ਮਾਰਨ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਤਾਂ ਦਿਖਾਓ, ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ ‘ਤੇ ਭੜਕੇ ਸੀਐਮ ਮਾਨ
ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਹਾਲਤ ਹੈ।
ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ 2024-25 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2025-26 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਸਲ GDP ਵਿਕਾਸ ਦਰ 6.3-6.8 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਹਿਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਹੌਲੀ ਰਹੇਗੀ। ਸਰਕਾਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਅਤੇ ਖਪਤ ਵਧਾਉਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਧਿਆਨ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਸੁਸਤ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਸੰਸਦ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ, ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ

ਦਿੱਲੀ- ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਜਟ ਸੈਸ਼ਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਮੁਰਮੂ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਯਾਨੀ 1 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਠੀਕ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, 31 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਸਦ ਦੇ ਫਲੋਰ ‘ਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ 2024-25 ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਆਓ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਇਸ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ…
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ- ਕਿੰਨਰ ਅਖਾੜੇ ਦੀ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ, ਮਮਤਾ ਕੁਲਕਰਨੀ-ਲਕਸ਼ਮੀ ਨਾਰਾਇਣ ਨੂੰ ਮਹਾਮੰਡਲੇਸ਼ਵਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾਇਆ
ਦੇਸ਼ ਦਾ ਦਾ ਇਕ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੇ 2024-25 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਬਜਟ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਕੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪੈਸਾ ਕਿੱਥੇ ਖਰਚ ਕੀਤਾ। ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਖੇਤਰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਹੜੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ? ਇਹ ਸਾਰੇ ਵੇਰਵੇ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤਰਾਂ: ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ (ਖੇਤੀਬਾੜੀ), ਸੈਕੰਡਰੀ (ਨਿਰਮਾਣ) ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਖੇਤਰ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਲਈ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਕਾਰਡ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਗਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਲਈ ਇੱਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦਾ ਵੀ ਵਰਣਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਪਹਿਲਾ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਕਦੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ?
ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਆਰਥਿਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਮੁੱਖ ਆਰਥਿਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵੀ. ਅਨੰਤ ਨਾਗੇਸ਼ਵਰਨ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ 1950-51 ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਕੁੱਲ ਬਜਟ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਕੇਂਦਰੀ ਬਜਟ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਜਟ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਹਾਲਤ ਹੈ।
ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ 2024-25 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2025-26 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਸਲ GDP ਵਿਕਾਸ ਦਰ 6.3-6.8 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਹਿਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਹੌਲੀ ਰਹੇਗੀ। ਸਰਕਾਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਅਤੇ ਖਪਤ ਵਧਾਉਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਧਿਆਨ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਸੁਸਤ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
-(ਟੀਵੀ 9 ਪੰਜਾਬੀ)
ਨੋਟ- ਤਾਜ਼ੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜਾਬ ਡਾਇਰੀ ‘ਤੇ ਪੜ੍ਹੋ। ਸਭ ਤੋਂ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਬਾਲੀਵੁੱਡ, ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਖਬਰਾਂ ਇਸ ਲਿੰਕ https://punjabdiary.com/ ‘ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਪੜ੍ਹੋ।